Keçmiş zaman və indiki bitmiş zaman -- Past simple and present perfect

Əsasən indiki zaman aid olan this morning / week / month və today həmçinin keçmiş zaman və indiki bitmiş zamanla işlənə bilir. Məsələn əgər biz this morning haqqında keçmişdə olub bitmiş bir zaman müddəti kimi düşünürüksə onda keçmiş zamandan istifadə olunur; yox əgər işlətdiyimiz this morning indiki vaxt müddətindən də müəyyən hissə özünə daxil edirsə onda indiki bitmiş zamandan istifadə edirik. Müqayisə edək:

I didn't eat this morning. (Mən bu səhər yeməmişəm. Səhər də artıq bitib.)

I haven't eaten breakfast this morning. (Mən bu səhər yeməmişəm. Səhər hələ bitməyib, ola bilsin ki, yedim.)

Xəbərlər adətən əvvəlcə indiki bitmiş zamanla çatdırılır, sonra daa dəqiq məlumatlar keçmiş zamanda verilir. Məsələn:

The film star Jim Cooper has died of cancer. He was 68 and lived in Texas.

A teacher from Oslo has become the first woman to cross the Antarctic alone. It took her 42 days to make the crossing with her dog team.

Since sözü ilə düzələn zaman budaq cümləsində budaq cümlə üçün indiki bitmiş zamana, əsas cümlə üçün isə keçmiş zamana üstülük verilir:

Since Mr Hassan became president, both taxes and unemployment have increased.

She hasn't been able to play tennis since she broke her arm.

Diqqət edin ki, əgər həm əsas cümlədə həm də budaq cümlədəki fəaliyyətin indiki zamanla əlaqəsi varsa onda hər ikisində də indiki bitmiş zaman işlənir:

Have you met any of your neighbours since you've lived here? (Sən hələ də burada yaşayırsanvə qonşuları görmək ehtimalın var.)

It/This/That is/will be the first time ifadələrindən sonra gələn budaq cümləsində biz əsasən indiki bitmiş zamanı işlədirik.

That's fhe first time I've seen Jan look embarrassed.

It won't be fhe first time she has voted against the government in her long career.

Diqqət edin ki, It/This/That was the first time ifadəsi ilə keçmiş bitmiş zaman işlənir.

It was the first time I had talked to Ella outside the office.

Zaman budaq cümlələrində after, when, until, as soon as, once, by the time, minute, second, moment sözləri ilə keçmiş zaman işlənirsə onda digər cümlə keçmiş zamanda olacaq, yox əgər keçmiş bitmiş zamanla işlənirsə, onda növbəti cümlə gələcək zamanda olacaq. Müqayisə edək:

After she left hospital, she had a long holiday.

After Dominic has left school, he will be spending six months in India.

The minute I got the news about Sue I telephoned my parents.

I'll contact you the minute I've got my exam results.